مسأله اُروِل

نوآم چامسکی، در آستانه شصت سالگی، عمر خود را دست و پنجه کردن با سه مسأله توصیف کرده است:

مسأله افلاطون،

مسأله ارول،

مسأله دکارت.

مسأله افلاطون عبارت است از اینکه «چرا علی رغم شواهد بسیار کم، ما بسیار زیاد می دانیم.».

مسأله ارول عبارت است از اینکه «چرا علی رغم شواهد بسیار زیاد، ما بسیار کم می دانیم.».

مسأله افلاطون به زبان و معرفت (دانش) معطوف است، مسأله ارول به ایدئولوژی و قدرت. مسأله ارول، مسأله ای اجتماعی-سیاسی است. مسأله سوم، یعنی مسأله دکارت این است که «چرا انسان هم در گفتار و هم در کردار، موجودی مختار است.». موضوع مسأله افلاطون قوه سخن، موضوع مسأله دکارت کاربرد سخن، و موضوع مسأله ارول، کنترل سخن است.
مسأله ارول به مکانیسم های کنترل ذهن، در جوامع دمکراتیک و نسبتاً آزاد می پردازد. چون در این جوامع، قهر و خشونت به طور متعارف جزء اقلام صادراتی است و حضور قابل روئیتی در محدوده داخلی ندارد. در واقع تا آنجا که جامعه ای با الگوی توتالیتر مطابقت دارد، نیاز چندانی ندارد که به کنترل عقیده و فکر اعتنایی داشته باشد. رهبران در این گونه جوامع می توانند «رفتارگرا» باشند زیرا تا زمانی که بتوان به مردم در مورد مطیع بودنشان اطمینان کرد، اهمیتی ندارد که چه فکر می کنند اما وقتی دولت فاقد اعمال قهر باشد، کنترل فکر اولویت بیشتری می یابد و توضیح اقدامات آن هم به همان نسبت، جالب تر می شود.
به این ترتیب، درست به دلیل همین فقدان قهر آشکار در قلمرو داخلی، مسأله ارول به جای آنکه بی مورد شود، مبرمتر می شود زیرا باید نشان داد که چرا اجماع و وسایل تحقق آن (آزادی بیان، آزادی دسترسی به اطلاعات و غیره) همچنان فاقد معرفت در مورد ماهیت و نحوه کار نهادهای غیر قهری یا اجماعی جوامع دمکراتیک هستیم. پاسخ چامسکی به این پرسش، پاسخی است تفصیلی در مورد یکی از اجزای اصلی این جوامع یعنی به اصطلاح جدید نظام پیام رسانی آنها زیرا در این جوامع، گزینش و پردازش پیام به رشته هایی حرفه ای در زمینه «مهندسی اجماع» و «کنترل عقیده» تبدیل شده است. تکنولوژی هایی که محصولات خود را به «بازارچه افکار» ارائه می کنند. چامسکی نشان می دهد که چگونه مفروضات مستتر در این رشته ها، همراه با تکنولوژی پیام رسانی، به گونه ای پرداخته شده است که «ما علی رغم شواهد بسیار زیاد، کم می دانیم.». در نتیجه چامسکی معتقد است با دوام این اوضاع، شهروند متعارف، چاره ای جز این ندارد که خود را به ابزارهای معرفتی دفاعی، مانند اصل بی باوری یا اصل تا خلافش ثابت نشود، مجهز کند تا اثر روشهای تسخیر و کنترل ذهن را خنثی کند. بحران شکاکیت معاصر هم در ارتباط با همین واقعیت اجتماعی پدید آمده است، واقعیتی که منشاء مسأله ارول است.

تلخیصی از مقدمه مقاله «نوآم چامسکی» دکتر اعتماد؛ جهت مطالعه تفصیلی این سه مسأله رجوع شود به: اعتماد، شاپور. (۱۳۸۰). انقلاب معرفتی و علوم شناختی. تهران: نشر مرکز، چاپ اول.